Bakan Varank açıkladı! "328 milyon lira kaynak ayırdık"

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, bilim dünyasında öncü konumdaki araştırmacılara çalışmalarını Türkiye’de sürdürmeleri için kapsamlı imkân ve destekler sunulmaya devam edildiğinin altını çizerek, “Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde ortaya koyduğumuz Milli Teknoloji Hamlesi vizyonumuzun ana hedefi ülkemizi kritik teknolojilerin pazarı olmaktan çıkarıp, teknoloji ve bilimde öncü bir ülke haline getirmektir. Elbette bu hedefin gerçekleştirilmesinde en çok ihtiyaç duyduğumuz kaynak bilim, teknoloji ve yenilik alanında çığır açacak nitelikli insan gücüdür. Bu bilinçle son 18 yılda gerçekleştirdiğimiz atılımlarda eğitim, öğretim ve AR-GE’yi her daim en ön planda tuttuk. Üniversiteler, Ar-Ge merkezleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, araştırma altyapıları, bilim merkezleri ve hatta Deneyap teknoloji atölyelerimizle adeta sıfırdan bir ekosistem inşa ettik. İşte bu ekosisteme liderlik edecek bilim insanlarını ülkemize kazandırmak için milli seferberlik ruhuyla iki vizyoner programı hayata geçirdik. Birincisi; hükümetimizin ilk yüz günlük eylem planında yer alan Türkiye’ye beyin göçünü sağlama hedefine yönelik Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı idi. 2018 yılı sonunda ilk çağrısını yaptığımız programla bilim dünyasında öncü konumdaki araştırmacılara çalışmalarını ülkemizde sürdürmeleri için çok kapsamlı imkân ve destekler sunduk. Tabii biz bu programı ilan ettiğimizde hayal kurmayın, Türkiye’ye kim gelir de bilimsel araştırma yürütür şeklinde maalesef kendi ülkesinden bihaber söylemlerde bulunanlar oldu. Ama biz, birileri gibi bilim insanlarını sloganlarla değil, bizzat somut adımlarla destekledik, desteklemeye de devam ediyoruz” diye konuştu.

Dünyanın önde gelen üniversitelerinden ve uluslararası şirketlerinden 127 lider araştırmacının ülkeye kazandırıldığını hatırlatan Varank, “Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı’nın ilk çağrısına 152’si Türk vatandaşı, 91’i yabancı uyruklu olmak üzere 243 araştırmacı başvurdu. Bu başvuruların 173’ü alanında dünyadaki ilk 100 üniversiteden, 31’i dünyada en çok Ar-Ge harcaması yapan global şirketlerden, 28’i ise dünyadaki en başarılı ilk 250 kamu kurumu ve enstitüden yapıldı. Bu başvurular sonucunda 74’ü teknik bilimler, 18’i yaşam bilimleri, 16’sı temel bilimler, 12’si sosyal ve beşeri bilimler ve 7’si sağlık bilimleri alanında olmak üzere 21 farklı ülkeden 127 çok üst düzey araştırmalar yapan lider araştırmacıyı ülkemize kazandırdık. Bu kişiler, Harvard, Stanford, Oxford, Cambridge, Columbia gibi dünyanın en önde gelen araştırma üniversitelerinde, Amazon, Apple, Bosch, Volvo gibi küresel Ar-Ge şirketlerinde edindikleri deneyimleri aktarmak için Türkiye’yi tercih ettiler. İşte tersine beyin göçü dediğimiz şey bu. Temiz ve güvenli enerji için yeni kimyasal dönüşüm süreçleri konusundaki araştırmalarını sürdürmek üzere CNRS’deki çalışma ekibini Fransa’dan ODTÜ Makine Mühendisliği Bölümü'ne taşıyan Prof. Dr. İskender Gökalp, Princeton Üniversitesi’nde enerji depolama, protein modelleme ve kiral moleküller üzerine yürüttüğü araştırmaları B.Ü. Kimya Mühendisliği Bölümü'nde devam ettiren genç bilim insanlarımızdan Dr. Betül Uralcan, Stanford Üniversitesi'ndeki laboratuvarını Koç Üniversitesi'ne taşıyarak Yapısal Biyofizik, Enzim Mühendisliği, Moleküler Biyokimya, Protein Mühendisliği alanlarındaki çalışmalarıyla yurt dışından alınan birçok malzeme ve makineyi Türkiye'de üretmek için çaba sarf eden Dr. Hasan Demirci, dünyanın en çok Ar-Ge yapan firmaları arasında yer alan 3M'de termoelektrik malzemeler ve modüller alanında yürüttüğü çalışmaları Gebze Teknik Üniversitesi Fizik Bölümü'ne getiren Dr. Mahmut Akşit ve sağlık alanında Harvard Üniversitesi'nde yürüttüğü çalışmalara Sabancı Üniversitesi'nde devam eden Dr. Emrah Eroğlu. İşte bu isimler, TÜBİTAK Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı ile ülkemize kazandırdığımız parlak araştırmacılardan sadece birkaçı. Bu bilim insanlarımızın her biri aynı zamanda en az 5 yüksek lisans ve doktora öğrencisi yetiştiriyor, yani gelecek vaat eden gençlerimizin bilim ekosistemine kazandırılmasına katkı sağlıyor. Bu projeler için bugüne kadar yaklaşık 328 milyon lira kaynak ayırdık” açıklamasında bulundu.

Geçtiğimiz yıl 108 araştırmacı arasından seçilen 38’i Türk, 4’ü yabancı uyruklu 42 yetkin bilim insanına destek verildiğine değinen Varank, sözlerine şöyle devam etti:

“Yine 2020 yılında Türkiye’de araştırmalarına devam eden bilim insanlarımız için başlattığımız Ulusal Lider Araştırmacılar Programı da sağladığı imkânlar açısından yeni ve öncü olma özelliği taşıyor. Bu program ile bilimin sınırında, çığır açıcı, alışılagelen araştırma yöntemlerinin dışında unsurlar içeren yüksek riskli proje ve fikirlere sahip Türkiye’de ikamet eden yetkin bilim insanlarını destekliyoruz. Geçtiğimiz yıl bu program kapsamında 108 araştırmacı arasından seçilen 38’i Türk, 4’ü yabancı uyruklu, farklı alanlardan toplam 42 yetkin bilim insanına destek verdik. Çocuklar için Yapay Kalp Pompası Projesi'yle fiyatı 120 bin doları bulan kalp pompasını çok daha düşük maliyetle ülkemizde üretmek için çalışan Prof. Dr. Kerem Pekkan, ekran görüntüleme sistemleri, sensörler ve mikroteknoloji alanlarındaki çalışmaları ile Avrupa Araştırma Konseyi’nden dört kez destek alarak ülkemize 3 milyon avronun üzerinde fon getirmeyi başarmış Prof. Dr. Hakan Ürey ve Tıp Bilimine Yön Veren 100 Türk listesinde ilk 10’a girmeyi başaran Prof. Dr. Seza Özen, Ulusal Lider Araştırmacılar Programı ile desteklediğimiz başarılı araştırmacılardan bazıları. Her iki programla bir yandan Türkiye’ye beyin göçünü özendirirken, diğer yandan üst düzey bilimsel çalışmalar yapan nitelikli insanlarımızın ülkemizde kalmasını teşvik ediyoruz. Bu kıymetli araştırmacılarımız, yürüttükleri stratejik çalışmalarla ülkemizi uluslararası platformlarda gururla temsil edecek, bilim, teknoloji ve yenilik arenasındaki konumumuzu üst seviyelere taşıyacak.”

“Türkiye tüm imkanlarını bilim insanlarının çalışmaları için seferber etmeyi sürdürecek”

Türkiye’ye gelecek lider veya genç araştırmacılara mali destek ve Ar-Ge çalışmaları için teşvik destek paketlerinin sunulacağını belirten Varank, “Oldukça başarılı sonuçlar elde ettiğimiz bu iki programa genç araştırmacıları da dahil ederek şimdi yeni çağrılara çıkıyoruz. Uluslararası Lider Araştırmacılar ve yeni başlattığımız Uluslararası Genç Araştırmacılar Programları ile bu yıl en az 100 lider veya gelecek vadeden genç araştırmacıyı daha ülkemizin bilim ekosistemine dahil etmeyi hedefliyoruz. TÜBİTAK’ın çağrısıyla Türkiye’ye gelecek lider veya genç araştırmacılarımıza burs, aile yaşam gideri, sağlık sigortası ve yol desteği gibi mali teşviklerin yanında 720 bin TL’ye kadar araştırma proje desteği vereceğiz. Ayrıca bu program kapsamında uluslararası lider araştırmacılarımıza 1 milyon lira, uluslararası genç araştırmacılarımıza da 500 bin lira araştırma başlangıç ödeneği imkanı tanıyoruz. Yine aynı şekilde halihazırda ülkemizde ikamet eden araştırmacılar için başlattığımız yeni programla, ulusal lider araştırmacılar için 1 milyon lira, ulusal genç araştırmacılar için de 750 bin liraya kadar Ar-Ge destek teşvik paketi sunuyoruz. Ben bir kez daha siz basın mensupları aracılığıyla Türk veya yabancı dünyadaki tüm bilim insanlarını TÜBİTAK’ın başlattığı çağrılara başvuru yapmaya, araştırmalarını Türkiye’de sürdürmeye davet ediyorum. Türkiye, tüm imkanlarını bilim insanlarının çalışmaları için seferber etmeyi sürdürecek” ifadelerini kullandı.