Karşıyaka Belediyesi gıda krizine karşı Türkiye'de bir ilke imza attı

Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay’ın öncülüğünde, gittikçe derinleşen küresel gıda krizine karşı kenti daha dirençli hale getirmek amacıyla Haziran 2022’de hazırlık çalışmalarına başlanan “Karşıyaka Kentsel Gıda Strateji Belgesi” tamamlandı. Daha önce İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin de hazırladığı belgeden farklı olarak Karşıyaka, özgün ve yenilikçi yönleriyle Türkiye’de ilk ve tek olan bir çalışmaya imza attı. Özellikle, katılımcı araçlarla hazırlanması ve kırsal alanlarla bağını koparmak üzere olan bir kentsel yerleşme-ilçe ölçeğinde yayınlanmış olması, Karşıyaka Kentsel Gıda Strateji Belgesi’nin en önemli farklılıkları oldu.

BİLİMSEL VERİLER, KATILIMCI ARAÇLARLA BULUŞTU

Doç. Dr. Emel Karakaya Ayalp (koordinatör), Dr. Fatih Tatari ile Orkun Doğan’dan oluşan ana proje ekibi tarafından BAYETAV’ın destekleri ve Karşıyaka Belediyesi Tarımsal Hizmetler Müdürlüğü’nün iş birliğinde hazırlanan belgeye; kentli yurttaşlar, tarım-gıda alanında faaliyet gösteren sivil toplum bileşenleri, akademisyenler, merkezi ve yerel kurum-kuruluş temsilcileri, üreticiler, üretici örgütleri ve özel sektör bileşenleri de katkı sundu. Bu kapsamda Haziran 2022 ve Nisan 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilen araştırma, analiz, sempozyum, forum, atölye ve çalıştaylar doğrultusunda temel ilke, strateji ve öneriler belirlendi. Tüm bunların ışığında belge; uzman ekibin ürettiği bilimsel veriler ile katılımcı ve paydaşların önerilerine dayalı bir çalışmanın ürünü olarak, Karşıyaka Belediyesi’nin prestij projeleri arasındaki yerini aldı.

4 TEMEL İLKE VE 8 STRATEJİ

Karşıyaka Gıda Strateji Belgesi’nin dört temel ilkesi agroekolojik, katılımcı, adil ve yerelcil olarak tanımlandı. Bu ilkeleri somutlaştıran 8 strateji de şöyle sıralandı:

· Gıda Tedarik Zincirinin Kısaltılması.

· Karşıyaka’da Gıdanın Kent Bölgesi’nin Kentsel ve Kırsal Koruma Odaklı Tanımlanması.

· Agroekolojik Tarımsal Üretimin Desteklenmesi.

· Katılımcı Yönetişim Modelinin ve Yeni Organların Kurulması.

· Üreticilerin ve Tüketicilerin Örgütlenmesi.

· Kayıp ve İsrafın Azaltılarak Atık Yönetiminin Sağlanması.

· Herkes için Adil, Erişilebilir, Güvenilir ve Güvenli Gıda ve Su Sağlanması.

· Kriz ve Afet Dönemlerinde Gıda Sistemi’nin Yönetilmesi.

STRATEJİLER IŞIĞINDA EYLEM ÖNERİLERİ

Belgede, tamamı katılımcı araçlarla üretilen ve Karşıyaka’nın taleplerini temsil eden 75 ayrı eylem önerisine yer verildi. Bunlardan bazıları; Kentsel Gıda Konseyi kurulması ve kapsayıcı/katılımcı bir şekilde tasarlanması, Gıda Merkezi oluşturularak eğitimler verilmesi ve tüketicilerin bilinçlendirilmesi, kooperatif ekosisteminin kurulması, gıda çölleri analizinde ortaya çıkan sonuçlara göre önceliklendirerek Halkın Bakkalı gibi uygulamaların mahalle ölçeğinde hizmet sunması, Karşıyaka’da hal kurulması ve satış yapılacak ürünlerin kalıntı analiz sonuçlarına göre kabul edilmesi, kentsel tarım uygulamalarının desteklenmesi, yeni kapalı pazar yerleri kurularak agroekolojik üreticilere öncelik verilmesi, üretici pazarlarının desteklenmesi, Karşıyaka özelinde üretici-tedarikçi envanterinin oluşturulması, yeni araştırmaların teşvik edilmesi için paydaş katılımıyla fon oluşturulması, coğrafyaya özgü tarımsal ürünlerin araştırılması, Yamanlar bölgesinde üretici envanterinin çıkarılması ve bölgeye has domatesin korunması için agroekolojik tarımsal yöntemlerin uygulanması, mahalle bostanları ile topluluk bahçeleri ve yeşil çatı gibi alanların oluşturulması, gıda ihtiyacının analiz edilmesi, yoksulluk ve yetersiz beslenme araştırması yapılması, kompost uygulamalarının kent geneline yayılması, yüksek riskli üretim alanlarına özgü bölgesel çözümlerin ve senaryoların geliştirilmesi, acil durumlarda kentlilerin temel gıda ihtiyacını karşılayacak nitelikte ve miktarda kuru gıda ürünlerinin tedarikinin sağlamak üzere planlama yapılması.

“DÜNYAMIZIN VE ÇOCUKLARIMIZIN GELECEĞİ İÇİN”

Hazırlanan belgenin gıda krizi ile mücadele yoluna rehberlik edeceğini vurgulayan Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay “Gıdaya erişim, gıda güvenliği ve sağlığı en fazla risk altında olduğumuz alanlardan birisi. O nedenle kentlerin kendine ait ‘Kentsel Gıda Stratejileri ve Eylem Planları’ olması gerektiğini hepimiz anlamalı ve kabul etmeliyiz. Ülkemizde Gıda Strateji Belgesi olan tek şehir İstanbul. 2021 yılı sonlarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi bu belgeyi hazırladı ve yayınladı. Türkiye’de bu belgeye sahip olan ikinci belediye ise artık gururla söyleyebiliriz ki Karşıyaka Belediyesi olarak biziz. Aylar süren pek çok çalıştay, araştırma, toplanan veriler ve katılımcı bir süreç sonunda kentimizin bugününü değerlendirerek ve geleceğe dönük hedefler koyarak hazırladık. 22 Ağustos günü lansmanı yapılacak ve kamuoyuna anlatacağız. Karşıyaka Kentsel Gıda Stratejisi Belgesi’nde önümüze koyduğumuz pek çok eylem beyanımız var. Birçoğu ile ilgili ilk adımlar da atıldı. En önemlilerinden biri ‘Karşıyaka Gıda Konseyi’ oluşturmak. İlgili kurumlar ve uzmanların katılımıyla oluşturulacak konsey, Karşıyakalıların güvenli ve sağlıklı gıdaya makul maliyetlerle erişimi, iklim ve çevre dostu beslenme konularında çalışacak ve herkese yol gösterecek. Bilinçli olursak, gerçeklere gözümüzü kulağımızı kapatmazsak ve çalışırsak kendimizi de, dünyamızı da çocuklarımızın geleceğini de kurtarırız” dedi.

Proje Koordinatörü Doç. Dr. Emel Karakaya Ayalp ise şunları kaydetti; “Kentsel gıda strateji belgeleri gıdayı kentlerin gündemine taşır ve bütüncül bir yaklaşımla toplum sağlığı ve refahı, çevre, sürdürülebilirlik, ekonomi, topluluk geliştirme, sosyal ve kültürel gelişim ile eğitim gibi çok boyutlu ve çok ölçekli sorunların çözümüne katkı verir. Bu belgeler sadece ilkeler ve stratejik beyanları tanımlayabileceği gibi eylem beyanları da içerebilirler. Karşıyaka Gıda Strateji Belgesi de yaşayan bir belge olarak kurgulanmış; ilke ve stratejileri hayata geçirecek, dönüşümü tetikleyecek, izleme ve değerlendirmeyi mümkün kılacak eylem beyanlarını da kapsayan bir içerikte tasarlanmıştır. Vatandaş bilimi ile üretilmiş kararlara dayalı olan bu belgenin ortaya çıkmasında bizlere yolu açan ve destek veren değerli Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay ile tüm süreci birlikte yürüttüğümüz Karşıyaka Belediyesi Tarımsal Hizmetler Şube Müdürü Yusuf Can Gökmen’e ve tüm ekibine müteşekkiriz. Ana proje ekibimizde yer alan Dr. Fatih Tatari ve Orkun Doğan’a, mizanpaj ve görselleştirme ekibimizi oluşturan Ayçin Vural, Ayşegül Yarış, Batuhan Aksu, Begüm Güntan, Cansu Şahintürk, Eftelya Tonguç, Hatice Cansu Cesur’a, çalışmamıza tüm katkı verenlere de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum.”