Küresel ısınma
Ulvi Taşkın yazdı...
Fosil yakıtları yakmak, ormanları kesmek ve hayvan yetiştirmek, Dünya'nın iklimini ve sıcaklığını giderek daha fazla etkiliyor. Bu, atmosfere doğal olarak salınanlara büyük miktarlarda sera gazı ekleyerek sera etkisini ve küresel ısınmayı artırır.
2011-2020 yılları, kaydedilen en sıcak on yıl oldu ve küresel ortalama sıcaklık 2019'da sanayi öncesi seviyelerin 1,1°C üzerine çıktı. İnsan kaynaklı küresel ısınma şu anda her on yılda 0,2°C artıyor.Sanayi öncesi sıcaklıklara kıyasla 2 °C'lik bir sıcaklık artışı, çok daha yüksek tehlikeli ve potansiyel olarak yıkıcı çevresel değişiklikler riski de dahil olmak üzere, doğal çevre ve insan sağlığı ve refahı üzerinde ciddi olumsuz etkilere yol açacaktır.
İklim değişikliğinin ana itici gücü sera etkisidir. Dünya atmosferindeki bazı gazlar, tıpkı bir seradaki cam gibi hareket ederek güneşin ısısını hapseder ve uzaya geri dönmesini engelleyerek küresel ısınmaya neden olur.Bu sera gazlarının birçoğu doğal olarak mevcuttur, ancak insan faaliyetleri, özellikle aşağıdakiler olmak üzere bazılarının atmosferdeki konsantrasyonunun artmasına neden olur:
karbondioksit (CO 2 ) ,metan ,nitröz oksit .flor içeren gazlar .
İnsan faaliyetleri tarafından üretilen CO2, küresel ısınmaya en önemli katkıyı yapmaktadır. 2020'ye gelindiğinde, atmosferdeki konsantrasyonu sanayi öncesi seviyelerin (1750'den önce) %48 üzerine çıktı. Emisyonlardaki artışın nedenleri .Kömür, petrol ve gazın yanması karbondioksit ve nitröz oksit açığa çıkarır.Ormansızlaşma (ormansızlaşma). Ağaçlar atmosferden CO2 emerek iklimi düzenlemeye yardımcı olur. Kesildiklerinde faydalı etkisi kaybolur ve içlerinde depolanan karbon atmosfere salınarak sera etkisi artar. Hayvancılıkta artış. İnekler ve koyunlar, sindirim sürecinde büyük miktarlarda metan üretir.Azot içeren gübreler azot oksit emisyonları üretir.Florlu gazlar, bu gazları kullanan ekipman ve ürünlerden salınır. Flor içeren gazlar çok güçlü bir ısınma etkisine sahiptir - CO2'den 23.000 kata kadar daha güçlüdür.
Küresel ısınmanın çevre ve insan üzerindeki sonuçları çok ve çeşitlidir ve uzun vadeli tahminler bazen çelişkili ve karmaşıktır. Küresel ısınmanın (tüm alanlar ve tüm mevsimler için ortalama sıcaklıkta artış) olması, yerel olarak sıcaklıkta bir azalma olasılığını ortadan kaldırmaz.
Gezegen beklenenden daha hızlı ısındı. Isınmayı durdurmak için dünyadaki hemen hemen tüm ülkeler sera gazı emisyonlarını azaltmayı kabul etti. 2015'te imzalanan Paris Anlaşması'nın amacı, gezegenin ısınmasını sanayi öncesi seviyelerin 2°C'den fazla, hatta daha da iyisi, 1,5°C içinde tutmaktır. Gezegenin ortalama yıllık sıcaklığı şimdiden 1,2°C daha yüksek ve Haziran ayında 1,5 derece sınırını geçti. Bu daha önce de oldu ve bu tür dalgalanmalar iklimden çok hava durumuyla ilgili. Ancak meteorologlar stresli.
İklim değişikliği dünyanın tüm bölgelerini etkiliyor. Kutuplardaki buzullar eriyor ve deniz seviyeleri yükseliyor. Bazı bölgelerde aşırı hava olayları ve yağmurlar daha yaygın hale gelirken, bazı bölgelerde daha aşırı sıcak dalgaları ve kuraklıklar yaşanıyor. İklim eylemine şimdi ihtiyacımız var, aksi takdirde bu etkiler yalnızca yoğunlaşacaktır.
İklim krizi nedeniyle, ortalama küresel sıcaklık artıyor. Sonuç olarak, ısı dalgaları gibi aşırı sıcaklıklarla ilişkili olaylar daha yaygındır. Daha yüksek sıcaklıklar daha fazla ölüme, daha düşük üretkenliğe ve altyapı hasarına yol açabilir. Yaşlılar ve küçük çocuklar gibi en savunmasız kişiler en çok etkileneceklerdir. Daha yüksek sıcaklıkların da iklim bölgelerinin coğrafi dağılımında bir kaymaya neden olması bekleniyor. Bu, habitat kaybı ve kirlilik nedeniyle zaten baskı altında olan birçok bitki ve hayvan türünün dağılımını ve bolluğunu etkiler.
Değişen iklim nedeniyle, bazı Anadolu bölgeleri şimdiden daha sık, şiddetli ve daha uzun süreli kuraklıklarla karşı karşıya. Kuraklık, yağış eksikliği ve daha fazla buharlaşmanın (yüksek sıcaklıklardan dolayı) neden olduğu olağandışı ve geçici bir su eksikliğidir. Aşırı su tüketimi nedeniyle yıl boyunca yapısal tatlı su eksikliği olan su kıtlığından farklıdır.
İklim değişikliğinin birçok bölgede yağış miktarını artırması bekleniyor. Uzun süreli şiddetli yağışlar, esas olarak nehir taşkınlarına yol açarken, kısa süreli ve yoğun sağanak yağışlar, aşırı yağışların su kütlelerini taşmadan sele neden olduğu yağmur taşkınlarına neden olabilir.
YORUMLAR