Plastik yiyoruz!

Ulvi Taşkın yazdı...

25 Mart 2024 - 09:47

Dünya büyük ve plastik her yerde gizleniyor
Temel sorun, tüm çevresel krizlerde olduğu gibi, biz insanların olup bitenlerin boyutunu anlayamamamızdır. Bütün bunlar bize biraz uzak görünüyor - bir kumsalda bir yerlerde çok fazla plastik vardı, bir ülkede toprak zaten kalıcı olarak plastikle "zenginleştirilmişti", bir yerlerde, yanlarında bulundukları şehirlerden daha büyük çöp depolama alanları vardı. Peki ama burası gezegenimiz, kıtamızın tam olarak neresi?
Sanırım buna ancak ağzımız plastik atıklarla dolduğunda gerçekten inanacağız. Size aşırı gelebilir ama en temel kozmetik eksfolyantın bile cildinizi kazımanın yanı sıra doğrudan toprağa karışan ve oradan Tanrı bilir, küçük plastik toplar içerdiği bir dünyada çok fazla bir şey yoktur.
Son 15 yılda, geçen yüzyılın tamamından daha fazla plastik ürettik.
Her yıl dünyayı ekvatorun çevresini dört kez sarmaya yetecek kadar plastik üretiliyor.
Plastik ürünlerin yarısından fazlası tek kullanımlıktır, yani çevreye hiç önem verilmeden üretilmektedir.
Plastik, insanlığın ürettiği atıkların %10’unu oluşturuyor.
Plastik üretimi, küresel olarak üretilen petrolün %8'ini tüketiyor ve biyoplastikler, yenilebilir mahsulleri tükettiği için en iyi alternatif değil.
Okyanusa atılan plastik o kadar küçük parçalara ayrılıyor ki, bir litrelik şişeye konulan malzeme aynı anda dünyanın her sahiline ulaşabiliyor. Her yıl en az 8 milyon ton okyanuslara giriyor; bu, bir çöp kamyonunun her dakika yükünü okyanuslara boşaltması gibidir.

Dünyada her yıl yaklaşık 500 milyar plastik poşet kullanılıyor. Dakikada bir milyondan fazla kullanılıyor. Bunların her biri bir yunus tarafından şapka olarak giyilebilir.
Plastiğin yüzde 46'sı batmıyor ve yıllarca okyanusların etrafında yüzebiliyor, ardından dairesel su akıntılarından birine yerleşip tonlarca diğer çöple birlikte sonsuza kadar orada kalıyor.

Bu dairesel akıntılar, dünya okyanus yüzeyinin %40'ını kaplayacak kadar plastik taşıyor. Bu atıkların %80'i karadan suya karışıyor.
Her yıl bir milyon deniz kuşu ve 100.000 deniz hayvanı, yüzen çöpler nedeniyle öldürülüyor.

Okyanuslarda yüzen çöplerin %90'ı plastiktir. Okyanusun her mil karesinde yaklaşık 45.000 parça plastik çöp bulunuyor.

Deniz kuşu, deniz memelileri, deniz kaplumbağası ve balık türlerinin %44'ünün vücutlarının içinde veya çevresinde plastik bulundu.
Bu parçacıkların hemen hemen hepsi vücudunuza girebilir. Bunların az da olsa bir kısmı sağlık sorunlarına yol açabiliyor, hatta hormonal dengemizi bile etkileyebiliyor.

Yani şu anda vücudunuzun etrafında tam olarak ne kadar plastiğin dolaştığını merak ediyorsanız, o zaman dikkatinizi çektik. Kesinlikle hoş bir duygu değil, değil mi? Bununla mücadele etmek için, plastikle mücadeleye en azından biraz katkıda bulunmak amacıyla her birimizin bugün yapabileceği on şeyi sunuyoruz:
Plastik poşetleri unutun. Yeniden kullanılabilen bez alışveriş torbaları kullanın.

Su ve diğer sıvılar için daima cam veya metal şişeleri tercih edin. Mümkünse yeniden kullanılabilen bir su şişesi taşıyın.

Tek paketli gıdalardan kaçının, ek ambalajları reddedin, pipet ve/veya plastik bıçak ve çatal kullanmayın. Gerektiğinde, özellikle de doğadayken, taşınabilir mutfak eşyaları ve tabakları yanınızda getirin.

Sandviç, meyve suları ve daha fazlasının ambalajlanmasından başlayarak günlük plastik kullanımınızı azaltın. Bunları yeniden kullanılabilir gıda kaplarıyla değiştirin. Paket servisi sipariş ederken kendi mutfak eşyalarınızı kullanın.

Yanınızda küçük bir termos veya taşınabilir kahve kupası taşıyın ve hareket halindeyken veya ofiste kahve alırken bunları kullanın. Ahşap karıştırıcılar kullanın.

Tek kullanımlık dijital medya kullanmayın. Her şeyi doğrudan çevrimiçi olarak dijital formatta satın alabildiğinizde CD'leri ve DVD'leri tamamen unutun. Plastik ambalajla aldığınız faturaları ve gazeteleri atın.

Geri dönüşüm. Atıklarınızı ayrı toplayın ama aynı zamanda ayrı olarak atın. Mümkünse PETE veya HDPE etiketli plastik ürünleri seçin çünkü bunlar en yaygın geri dönüştürülmüş türlerdir.

Plastikten yapılmış bir şey satın almadan önce, onun daha çevre dostu başka bir malzemeden yapılmış eşdeğeri olup olmadığını kontrol edin. En düşük geri dönüştürülebilirliğe sahip oldukları için plastik poşetlerden ve polistiren ürünlerden her ne pahasına olursa olsun kaçının.

Plastiğin zararları konusunda gönüllü temizlik eylemlerine veya bilgilendirme kampanyalarına katılın.

Yanlış bilgi sahibi olmayın ve plastik ürünleri tanıtan reklam ve pazarlama stratejilerine kanmayın.